W dniu 17 grudnia 2020 r. polski rząd ogłosił poważne ograniczenia pobytu w hotelach w okresie od 28 grudnia 2020 r. do 17 stycznia 2021 r. Hotele będą dostępne jedynie dla służb mundurowych, medyków, pacjentów szpitali specjalistycznych i ośrodków COS. Wyjątkiem mają być hotele pracownicze czyli obiekty mieszkalne zapewniające zakwaterowanie tymczasowe na rzecz grupy pracowników, podlegające konkretnemu przedsiębiorstwu, szkole wyższej, szpitalowi, kuratorium, poczcie lub jednostce wojskowej.

Dotychczasowe podróże służbowe zostały ukrócone. Z założenia obostrzenia te mają ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa. Problem polega na tym, że hotele obecnie nie mogą wygenerować wystarczających przychodów, aby zapewnić sobie utrzymanie, nie wspominając już o zysku. W takim przypadku hotelarze powinni móc liczyć na rządowe wsparcie finansowe. Niestety rzeczone wsparcie oferowane przez nasz rząd jest niewystarczające. Dlaczego rząd nie zapewnia hotelom godziwej rekompensaty? Tego nie wiemy, natomiast ewidentnie widać, że ograniczanie możliwości hoteli bez należnej rekompensaty zabija branżę hotelarską. W niniejszym artykule analizujemy, jak wygląda wsparcie rządowe dla hotelarzy w Polsce w porównaniu z innymi krajami oraz w jakiej sytuacji znajduje się polska branża hotelarska.

Wsparcie rządowe w Polsce

Zacznijmy od samych aktów prawnych. Zgodnie z polską konstytucją, istnieją trzy rodzaje stanów nadzwyczajnych wprowadzanych w szczególnych sytuacjach takich jak pandemia COVID-19: stan wyjątkowy, stan klęski żywiołowej oraz stan wojenny (dane z serwisu sejm.gov.pl). Każdy z nich wprowadzany jest w nieco innych okolicznościach oraz może wiązać się z ograniczeniem wolności obywateli. Jednak, co jest bardzo istotne dla hotelarzy, ogłoszenie stanu wyjątkowego oznaczałoby wypłacenie rekompensaty dla branż poszkodowanych. jak dotąd nie wprowadzono w Polsce żadnego ze stanów nadzwyczajnych. Zamiast tego w dniu 30 marca 2020 r. wprowadzono stan epidemii. Podczas jego trwania rząd opracowywał kolejne Tarcze Antykryzysowe. Na chwilę obecną obowiązuje Tarcza Antykryzysowa 6.0 z dnia 9 grudnia 2020 r., która przewiduje świadczenia postojowe w kwocie ok. 2000 PLN miesięcznie, zwolnienia ze składek ZUS, dotacje do kwoty 5000 PLN oraz dofinansowanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na utrzymanie miejsc pracy w kwocie 2000 PLN (dane z serwisu biznes.gov.pl). Niestety te formy pomocy obwarowane są licznymi wymaganiami i ograniczeniami. Zupełnie jakby chciano utrudnić obywatelom ubieganie się o nie. W dodatku dopiero teraz  (po pół roku!) dodano kod PKD 55.10.Z odpowiadający branży hotelarskiej do listy branż, którym przysługują szczególne świadczenia.

Jak już dobrze wiemy, dotychczasowa pomoc dla hoteli okazuje się niewystarczająca. W dniu 20 listopada 2020 r. Izba Gospodarcza Hotelarstwa Polskiego (IGHP) podała, że 38% pracowników (około 110 tys. osób!) zatrudnionych branży hotelarskiej w okresie styczeń-październik 2020 r. straciło swoje stanowiska. Prezes IGHP, Ireneusz Węgłowski mówi wprost: „Wprowadzane od wiosny tzw. tarcze i rozwiązania pomocowe okazały się zbyt słabe dla branży hotelarskiej, która jest już na skraju wyczerpania”. IGHP poszła o krok dalej i przeprowadziła ankietę wśród hotelarzy, której wyniki są zatrważające: „Blisko 90 proc. hoteli odnotowało po wprowadzeniu rządowych obostrzeń średnią frekwencję poniżej 20 proc., z czego prawie 6 na 10 hoteli poniżej 10 proc.” Serwis IGHP dodaje: „By przetrwać do wiosny, branża hotelowa potrzebuje blisko 2,2 miliarda zł niezbędnej pomocy finansowej”. Niestety pomoc wydaje się nie nadchodzić. Dotychczasowe zabiegi np. słynne bony turystyczne okazały się nieskuteczne. Dlaczego nie można pomóc branży lepiej, skoro zagraniczne rządy to potrafią? Przyjrzyjmy się zatem danym dot. innych krajów.

Wsparcie rządowe za granicą

David Eisen w serwisie hospitalitynet.org zgrabnie podsumowuje pomoc rządową dla hotelarzy w różnych krajach. Postanowiliśmy przedstawić jego odkrycie jeszcze zgrabniej – w formie tabeli:

Tabela pokazuje, że niektóre kraje nie żałują pieniędzy na rekompensatę dla poszkodowanych branż, ale też potrafią opracować skuteczne plany pomocowe. Powyższe dane pochodzą z 28 czerwca 2020 r., jednak w wielu krajach hotelarze mogli liczyć na pomoc rządową również w późniejszym terminie. Serwis Rzeczpospolita informuje, że podczas wprowadzenia kwarantanny w terminie 2-30 listopada 2020 r. w Niemczech, pracownicy niemieckich branż dotkniętych obostrzeniami mogli ubiegać się o rekompensatę nawet 75% miesięcznego wynagrodzenia. Serwis informuje, że niemiecki rząd przeznaczył 10 miliardów EUR na pomoc dla tych branż, natomiast małe firmy mogą liczyć na pożyczki z Banku Odbudowy.

Oprócz pomocy finansowej, inne kraje nie obawiają się również wprowadzania stanu wyjątkowego. Serwis News Straits Times podaje przykłady krajów, które wprowadziły stany wyjątkowe w różnych okresach trwania pandemii. Wśród nich znajdziemy kraje europejskie, tj. Hiszpanię, Francję, Armenię, Estonię, Łotwę, Mołdawię i Rumunię. Niestety w Polsce do tej pory nie doczekaliśmy się stanu wyjątkowego. Napisano o tym wprost w dokumencie Parlamentu Europejskiego dot. reakcji krajów na koronawirusa. Z dokumentu wynika, że chociaż mamy stosowne procedury dot. stanów nadzwyczajnych na takie sytuacje, to aktualną kwarantannę oparto na Ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Niestety ustawa ta nie przewiduje zadośćuczynienia dla osób poszkodowanych przez pandemię. Taką możliwość dałoby wprowadzenie stanu wyjątkowego, ponieważ wtedy interesów obywateli chroni Ustawa z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela. Z zapisów ustawy jasno wynika: „Każdemu, kto poniósł stratę majątkową w następstwie ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu nadzwyczajnego, służy roszczenie o odszkodowanie”. Niestety przy braku wprowadzenia takiej ustawy hotelarze są zdani wyłącznie na decyzje rządu, bo nic innego nie chroni ich praw.

Stan wyjątkowy – szczepionka dla branży?

Sytuacja już jest dramatyczna, hotele po kolei upadają, a wkrótce mogą dołączyć do nich następne. Dlatego jeżeli polskiemu rządowi zależy na uratowaniu branży hotelarskiej (?), powinien wprowadzić skuteczne rozwiązania zamiast zwodzić ludzi pozorowanymi ruchami w postaci nieskutecznych Tarcz Antykryzysowych. Walka z wirusem jest konieczna jednak decyzje o jej zapobieganiu nie mogą powodować spustoszenia i ludzkich dramatów w innych obszarach. W sytuacji, kiedy ważą się losy całej branży, ale przede wszystkim losy zwykłych ludzi, wymagane są skuteczne i racjonalne działania, nie zaś sianie zamętu za pomocą chaotycznych decyzji i rozporządzeń pisanych na kolanie. Najbardziej wiarygodnym procederem w tym przypadku byłoby wprowadzenie stanu wyjątkowego. Z komunikatów o niebagatelnych środkach hotelarze nie zarobią na utrzymanie. Drodzy hotelarze, jesteśmy w tym razem! Walczmy o nasze miejsca pracy!